PERSBERICHT
Exloo, 15 december 2016
NAAR RUSLAND, MELKFABRIEK EXLOO, POST IN VALTHERMOND EN ODOORNER VOLKSLIED
Gerben Dijkstra en Henk Vos vertellen in het tweede deel van De tocht naar Rusland welke jongemannen uit het kerspel Oderen in het begin van de 19e eeuw in het Franse leger moesten dienen.
Geert van Rossum Hzn. schreef over de melkfabriek in Exloo.
Jacob Westendorp vertelt over de post in Valthermond en Roelof Hoving schrijft over het volkslied van Odoorn, geschreven door J.J. Uilenberg.
Albert Mantingh heeft ruim honderd families, die een link hebben met Valthermond, uitgewerkt. Voor geïnteresseerden zijn stammenreeksen beschikbaar.
Uit de krant gaat het over juffrouw S. Waterman-Wezeman. Zij stond 40 jaar aan de school in 1eExloërmond.
Jan Wierenga besteedt in Rondblik onder de titel Het nieuwe vertier, aandacht aan het ontstaan van het Sivo-dansfestival.
De middenplaat toont een groep prachtig geklede vrouwen uit Odoorn; het is 1915 en ze poseren op het korfbalveld.
In Oderen verandert zien we de verandering vaneen tweetal panden aan het Zuiderdiep (nummers 52 en 53) in Valthermond.
In Herkent u het nog? een bouwploeg van aannemer Zomers uit 1957 bij de bouw van HR De Zietak.
De voorplaat toont de eerste steenlegging van dat restaurant door Heiltje Schiphouwer-Scholte
De tocht naar Rusland
In drie nummers verhalen Gerben Dijkstra en Henk Vos over de jaren 1811-1813, toen ons land bezet was door de Fransen. In alle bezette gebieden voerde Napoleon in 1810 de militaire dienstplicht in om een zo groot leger voor zijn voorgenomen veldtocht naar Rusland te kunnen samenstellen. Jongens uit alle gewesten, ook uit Drenthe, moesten loten of zij wel of niet in het Franse leger werden opgenomen. Onderzoek naar deze zogenaamde lotelingen leert dat ook uit ons kerspel vijf jongemannen in het Franse leger moesten dienen.
De melkfabriek in Exloo
De eerste boterfabriek werd gebouwd aan de Polweg, op de plaats waar sinds 1910 de boerderij van Willem Oosting staat. Nadat deze handkrachtfabriek afbrandde werd er een stoomzuivelfabriek gebouwd. In 1966 sloot deze. In dit verhaal de historie van het gebouw, de directeuren en het personeel.
De post
Ons veenkoloniale gebied viel rond 1850 wat de post betrof onder het ressort van het postkantoor in Stadskanaal. Brievengaarder Kok bezorgde onder meer in Zandberg en de Kavelingen. In de loop van die jaren vijftig nam de bevolking explosief toe, als gevolg van het aan snee komen van de venen in de marken. Ook in Valthermond; een verhaal over postbezorging, postkantoorlocaties en telefoon.
Volkslied voor de gemeente Odoorn
In de raadsvergadering van maart 1989 stelde de gemeenteraad een vlag voor Odoorn vast. Marieke Hartkamp (P.v.d.A.) merkte in die vergadering op, dat het tijd werd om na te gaan denken over een Odoorner hymne. Nog voor het jaar ten einde was, kon aan deze opmerking gevolg worden gegeven. In de archieven van de gemeente werd een lied gevonden geschreven door J.J. Uilenberg.
PERSBERICHT
Exloo, 19 september 2016
MEELKER EN WOESTE GRONDEN, KRABSPOREN, ONDERDUIKERSHOL, BLOEDSCHANDE EN ZONDE, NAAR RUSLAND
Geert van Rossum Hzn. schreef over het verdwijnen van de woeste gronden en over de staatbossen rondom Exloo.
Marchinus Elting vertelt over de krabsporen in de muren van de Odoorner kerk en andere bijzonder zaken.
Een artikel over een schuilplaats in het Ten Have-bos tussen Exloo en Valthe komt van de hand van Pim Mensingh.
Geloof en fatsoen speelde in de vroegere Drentse samenleving een grote rol. Dat niet alle dominees zich daar aan hielden, verhaalt Henk Luning.
Gerben Dijkstra en Henk Vos vertellen over vijf jongemannen uit ons kerspel, die in het begin van de 19eeeuw in het Franse leger moesten dienen.
Uit de krant gaat het over postkantoorhouder P. Biel uit 2e Exloërmond
Jan Wierenga beleeft een bijzonder avontuur in de Schaangedennen. Hij laat het u meemaken in Rondblik
De middenplaat laat het personeel van bouwbedrijf Gebroeders Hidde & Marten de Bruin uit Valthermond zien.
De rubrieken Oderen verandert zien we de verandering van het pand Hoofdstaat 47, nu de Snackbar Exloo.
In Herkent u het nog? deze keer twee foto’s; het Zuiderdiep in 2e Exloërmond en een aantal dames uit Klijndijk. DE voorplaat toont de Valthermondse smederij van Auke Drenth uit 1935
Boswachter Meelker en de boswachterij Exloo
In dit verhaal lezen we over hoe woeste gronden verdwijnen en het ontstaan van de staatbossen. Boswachter Meelker, de brandheuvel en de Beatrixbank komen ter sprake.
Krabsporen in de kerk van Odoorn
Al eerder werd over de kerkmuren, de offersteen en de oelesteen geschreven. Deze keer nog meer wetenswaardigheden over de kerk van Odoorn, vooral over de kalkzandstenen muren in de consistorie, die geneeskrachtig kalksteen zouden bevatten.
Nog een onderduikershol…
Na een vraag in een eerder nummer om in contact te komen met familieleden of helpers van mensen die in 1940-1945 ondergedoken hebben gezeten’ vertelde Tekie Pruisscher-Lewinga uit Exloo over haar echtgenoot Lambert, die samen met zijn neef Henderikus Klasens de laatste twee jaren van de oorlog zich heeft verscholen in het Ten Havebos.
Bloedschande en zonde tegen de natuur
Geloof en fatsoen speelde in de vroegere Drentse samenleving een grote rol. Ontucht werd zwaar gestraft. Dominee Andreas Klinck in Odoorn beschikte niet alleen over de gave van het woord had, maar beschikte voor zijn privé-verlangens ook over veel overredingskracht om jonge mannen in bed te krijgen.
De tocht naar Rusland
In drie nummers verhalen Gerben Dijkstra en Henk Vos over de jaren 1811-1813, toen ons land bezet was door de Fransen. In alle bezette gebieden voerde Napoleon in 1810 de militaire dienstplicht in om een zo groot leger voor zijn voorgenomen veldtocht naar Rusland te kunnen samenstellen. Jongens uit alle gewesten, ook uit Drenthe, moesten loten of zij wel of niet in het Franse leger werden opgenomen. Onderzoek naar deze zogenaamde lotelingen leert dat ook uit ons kerspel vijf jongemannen in het Franse leger moesten dienen.
PERSBERICHT
Exloo, 23 juni 2016
EXLOËR HOLTEN, MAX DOUWES TERUG, GEMEENTE ODOORN IN 1951
Spitwa(ar)k staat deze keer in het teken van de terugkeer van het borstbeeld van Max Douwes in Klijndijk.
Het tweede nummer begint met een artikel over holten en strubben. Roel Sanders richt zich op de Exloër Holten en de inrichting van de Drentse esdorpen in het begin van de 20e eeuw.
Uit de krant is deze keer een bijdrage uit het Reisboek voor de provincie Drenthe voor het jaar 1951. Bijzonder is dat geschreven wordt dat in Valthermond een openbare U.L.O.-school in aanbouw is.
Henk Nijkeuter gaat nader in op de personages van Mans Tierelier en de literaire betekenis van Douwes’ verhalen.
Marga Kool heeft Douwes een aantal malen ontmoet en voorafgaand aan die ontmoetingen heeft ze de verhalenbundels gelezen en net zo gegrinnikt en geschaterd vele mensen in het midden van de vorige eeuw.
Naar aanleiding van het eerste nummer van dit jaar ontvingen we twee reacties. Geert Grooten uit Valthe stuurde zijn herinneringen over een motorcrosswedstrijd in de jaren vijftig in Odoorn. Frans Brinkman, oud-predikant in Odoorn, reageert op de column Rondblik van Jan Wierenga over De laatste Zwinglianen.
In deze Rondblik schrijft Jan Wierenga over bijna 40 jaar Odoorn. De middenplaat is deze keer ingeruimd voor een aantal foto’s van de onthulling van Max Douwes.
De Exloër Holten
Drentse esdorpen waren tot in het begin van de 20e eeuw in grote lijnen volgens eenzelfde plan ingericht. Rondom lagen de essen, behalve als er een stroom in de buurt was, dan bevonden zich aan die kant de groenlanden. Van het eerste type is, aldus Roel Sanders, Odoorn een goed voorbeeld, van het tweede Exloo. Aan de buitenrand van de essen bevonden zich de holten en daar weer buiten strekte de hei zich uit. De es leverde granen en vruchten. De mest die daarvoor nodig was werd geleverd door koeien en schapen. Op hun beurt hadden die de hei (of indien aanwezig de groenlanden) als graasgebied nodig. Hun mest, in de potstallen vermengd met hei- of grasplaggen, werd naar de es gebracht.
Mans Tierelier, Speulman in Drenthe
Henk Nijkeuter schreef een hij een nadere beschouwing over Mans Tierelier. In het verhaal komen de hoofdrolspelers uit de serie voorbij met hun namen en onhebbelijkheden. Ook lezen we welke stemmen Max Douwes deed en lezen we iets over de mogelijke herkomst van Klein Rieksie.
Ontmoeting met Max
Marga Kool schrijft hoe vroeger in haar ouderlijk huis iedereen naar Mans Tierelier luisterde en verhaalt over haar ontmoetingen met Max Douwes.
De gemeente Odoorn in 1951
In dit artikel wordt verteld over de geschiedenis, karakter en ligging, godsdienst, economie, onderwijs, zeden en gewoonten, flora, fauna, archeologie, landbouw en veeteelt, verblijfsaccommodatie, landschapsschoon, bouwkunst, sport en spel uit die jaren.
PERSBERICHT
Exloo, 25 maart 2016
BOEREN OP ‘TOEGEMAAKTE’ GROND, VERDWENEN ODOORNER MOTORCROSSCIRCUIT, PATRIOTTEN EN PASEN EN GEBRUIKEN
Spitwa(ar)k opent deze keer met een artikel van Lambert Bartelds over de landbouwontwikkeling in de veenkoloniën. Harry van Hemmen is op zoek naar een motorcrossterrein in Odoorn. Gerben Dijkstra schreef het tweede deel over de spanningen tussen de Patriotten en de Oranjegezinden in het Odoorner kerspel.
Marchinus Elting heeft het over Pasen en de bijbehorende gebruiken.
De rubriek Uit de krant uit 1960 gaat over een nieuw prachtig sportgebouw in Valthermond. In Oderen verandert kijken we naar de Valtherweg met molen in Odoorn.
De laatste ontwikkelingen van de kerk in Odoorn worden besproken in de column Rondblik van Jan Wierenga.
De Middenplaat geeft een prachtig beeld van de dorpskom van Odoorn in 1929 met haar kerk. In Herkent u het nog? zijn we op zoek naar de namen van vier meisjes uit
2e Exloërmond, die eind jaren zestig bij een melkkar stonden. Voorop staat een foto van de zangvereniging Zangerslust uit 1e Exloërmond. Ook wordt ter gezocht naar inwoners, die meer weten over een tweetal onderduikersholen in de boswachterij Odoorn.
Honderd jaar boeren op ‘toegemaakte’ grond
In dit artikel gaat het over de ontginning van het veen en het boerenleven in de veenkoloniën. In de zomer van 1999 schreef de auteur dit artikel ter gelegenheid van het honderd jarig bestaan van de Landbouwvereniging Exloërmond.
Waar was het motorcrosscircuit in het Odoornerzand?
In de jaren vijftig waren motorcrosswedstrijden in Odoorn. Van het circuit is niets meer over. In een artikel in Motor van 1959 lezen we hoe dat toentertijd ging. Maar daarmee ween we nog niet veel van het circuit. Misschien zijn er lezers die hierover nu nog kunnen vertellen.
Patriotten in het kerspel Odoorn
In het vorige nummer van Spitwa(a)rk verscheen het eerste deel Patriotten in het kerspel Odoorn. Gerrit Albrinck was eind 18e eeuw een bevlogen aanhanger van de patriottische beweging. Zijn politieke activiteiten zouden tot een schorsing leiden, welke door een boeteprediking werd opgeheven.