PERSBERICHT

Exloo, 3 oktober 2019

Dominee Van Lunzen terug in Oringer kerk

Zondag 13 oktober komt dominee Harm van Lunzen terug naar Odoorn. In maart ontving de Historische Vereniging Carspel Oderen een portretschilderij van dominee Harm van Lunzen van de familie van huishoudster Lammie Smidt.

Het schilderij uit 1932 hing altijd in de pastorie in Odoorn en later bij zijn huishoudster. Vanaf zondag 13 oktober hangt het in de Odoorner kerk. HV Carspel Oderen vindt –  in overleg met de kerk en het Drents Landschap –  dat dit portret in de kerk hoort.

Bijzondere onthulling

Het schilderij wordt onthuld door de 92-jarige mevrouw W. Eerenstein-Weggemans en Ina Oosterveld-Smidt (tantezegger van Lammie Smidt). Wip Eerenstein heeft Van Lunzen goed gekend en zijn kerkdiensten bezocht. Ze woonde met haar man vroeger naast de kerk. Haar man Willem luidde jarenlang de kerkklokken.

Kerk en nagelaten sporen
De dienst, geleid door Helene Westerik gaat over de kerk als middelpunt – vaak een heilige plek – van het dorp en van de gemeenschap. Zo begon het ook ooit in Odoorn. In de loop der jaren zijn er veel mensen, die op die plek hun sporen hebben achtergelaten. Ook Harm van Lunzen, liet sporen na, waar anderen mee verder gingen. Die zijn te lezen in de juist verschenen special van het blad Spitwa(a)rk, geheel gewijd aan d’Oal domnee.
Jan Henk Akkerman uit Odoorn draagt ook bij aan de dienst. Hij vertelt iets over de historie van de kerk. Door hem wordt een replica van de lithografie van de oude kerk – gemaakt in 1856 – aangeboden.  

Erwin Bowien

Bowien was een Duitse schilder en dichter. Erwin Johannes Bowien (geboren in1899 in Mülheim an der Ruhr, overleden in 1972 in Weil am Rhein) schilderde dit portret schilderij in 1932. In de jaren 1932-1942 woonde Bowien als freelance kunstenaar in Egmond aan den Hoef (Noord-Holland). In 1931 vertrok hij naar Nederland. Aanvankelijk wilde hij alleen naar Amsterdam om een Rembrandt-tentoonstelling bij te wonen, maar hij bleef in Nederland. Het nationaalsocialisme was de reden waarom hij eerst niet naar Duitsland terugkeerde. Voor de mobilisatie in 1940 nam Van Lunzen hem in bescherming en verleende hem vele maanden huisvesting. Na de bezetting van Nederland door de Duitsers zat hij drie dagen in Alkmaar in de gevangenis. Omdat hij vanwege de politieke situatie niets meer kon verdienen, ging hij toch terug naar Duitsland.

Aanvang 10.00 uur met koffie en ontmoeting na de dienst. Iedereen is van harte welkom.

Deze morgen kan ook de special over dominee Harm van Lunzen (€ 6,00) worden gekocht.

 

LEZINGEN 

De lezingen zijn voor iedereen toegankelijk, de toegangsprijs is € 5,00 per lezing als u geen lid bent. 

ALLE LEZINGEN BEGINNEN OM 20.00 Uur

WOENSDAG 23 OKTOBER: OVER HET ONTSTAAN VAN DE HONDSRUG

In Diner-café Bussemaker in Exloo vertelt Koos Tap over het ontstaan van de Hondsrug. Drenthe en de Hondsrug zijn ontstaan door een reuze rivier en daarna drie ijstijden die het landschap hebben veranderd. Het ontstaan van de Hondsrug is uniek is in de wereld.
De grote rivier stroomde 50 miljoen jaar geleden van Lapland naar Drenthe. Tussen de ijstijden was het hier warm en leefden hier bosolifanten, apen en nijlpaarden. De laatste ijstijd de Weichselijstijd eindigde zo’n 12.000 jaar geleden en heeft ook 70.000 jaar geduurd en bracht geen ijs naar Drenthe. De grond was toen bevroren. De Noordzee lag droog en het waaide hard. Er leefden hier, maar ook op de Noordzeebodem, wolharige mammoeten, en neushoorns en vele andere dieren. Het onderzoek naar het verleden van Drenthe is als een reis in een tijdmachine. Ook de zandsoorten, die Drenthe in de bodem heeft, hebben hun eigen geschiedenis.

WOENSDAG 20 NOVEMBER: DE OPGEJAAGDEN, EEN WAARGEBEURD OORLOGSVERHAAL

Johan Withaar komt naar Het Dorpshuis in Valthe waar hij een lezing houdt over het boek De Opjaagden. Nadrukkelijk komt het verraad ter sprake; was er verraad, hoe kon het over komen, waarom deed deze persoon dit en wat waren de gevolgen van het verraad?
Dit boek heeft een lange voorgeschiedenis. Het is al geschreven in de oorlogsjaren, maar pas in 1982 zijn de aantekeningen van Ab van Dien uitgegeven.
In 2012 verscheen een herziene druk, met een epiloog waarin Withaar zorgde voor een verhaal áchter het verhaal. 16 joden overleefden de oorlog. De onderduikers werden verzorgd door een groep, o.l.v. van Albertus Zefat, die op 27 juli 1944 werd gearresteerd. Hij werd ter plekke doodgeschoten. Minder bekend is dat ook Jan Hendriks (1905-1944) zijn leven heeft gegeven om de joden te kunnen redden. Withaar raadpleegde de archieven en zocht naar de achtergronden. Hij plaatst elk persoon en elke gebeurtenis in een historisch perspectief. Stille helden, niet alleen mannen, van toen, door Ab van Dien beschreven, probeert hij opnieuw te laten leven. In de lezing wordt verteld waarom er twee holen zijn geweest en worden de gevaren, waarmee de onderduikers te maken hadden globaal aangehaald.

DONDERDAG 30 JANUARI 2020: MAGISCHE WERELD VAN HET OUDE DRENTHE

De Drentse literatuur kent veel schrijvers die zich hebben gewijd aan het ‘navertellen’ van Drentse volksoverleveringen. Literatuurhistoricus Henk Nijkeuter vertelt daar over in Het Wapen van Exloo. Een meeslepende avond over Drentse sagen, legenden en volksverhalen.

Het gaat over de achtergronden en inhoud van bekende en minder bekende Drentse legenden, sagen en volksverhalen: bijgeloof, mystiek en buiten- of bovennatuurlijke krachten. Van de geheimzinnige witte wieven tot kwade duivels en voorspellende dwaallichten. Thema’s als dood, hekserij, bovennatuurlijke krachten en vruchtbaarheid komen allemaal voorbij in deze vermakelijke lezing. Maar natuurlijk komen ook Ellert en Brammert langs; zijn het boeven of reuzen?

WOENSDAG 25 MAART: VAN KOFSCHIP TOT WINKELPARADIJS

De laatste lezing van het seizoen is in Cultureel Centrum Kerk 11 in Valthermond. Nico Vanderveen gaat in op het ontstaan van Warenhuis Vanderveen in Assen. Dit leidde tot een van de grootste en meest innoverende warenhuizen van Nederland: Warenhuis Vanderveen.

Eind 19e eeuw sloeg het noodlot toe bij de zeemansfamilie Oldenburger uit Nieuwe Pekela. Vader Jan Albert Oldenburger, kapitein op het kofschip De Harmonie, verging op de Oostzee met man en muis. Weduwe Doetje stond voor de zware taak haar gezin met zeven kinderen uit eigen inkomsten groot te brengen. Haar tweede dochter Antje, ging naar Assen, trouwde met Bareld Vanderveen. Samen beginnen ze in Assen in 1897 een winkel in modestoffen, woonstoffering, hoeden en petten in de hoop dat dit net zo groot zal worden als de winkels die Antje tijdens haar reizen met vader in Londen, Liverpool, Riga, Koningsbergen en Kopenhagen had gezien. Ze droomde van een warenhuis met álle keus van de wereld, waarvoor men van heinde en ver naar Assen zou komen. Stukje bij beetje bouwden generaties na haar aan haar droom, leidend tot een modern shop-in-shop totaalwarenhuis met 60 afdelingen. Een van de grootste en meest innoverende warenhuizen van Nederland: Warenhuis Vanderveen.

DONDERDAG 9 APRIL: TERUG NAAR DRENTHE

Dit is een extra lezing in diner-café Bussemaker in Exloo, omdat het volgend jaar 75 jaar is geleden, dat we zijn bevrijd. Pauline Broekema, oud-verslaggever bij het NOS Journaal, geeft dan een lezing Terug naar Drenthe in diner-café Bussemaker in Exloo.

Foto: Merlijn Doomernik
We organiseren die samen met de bibliotheek Borger-Odoorn. De Tweede Wereldoorlog is in Broekema’s boeken een terugkerend thema. Daarover vertelt ze. Het accent ligt op haar boek Het uiterste der zee. Het speelt in het noorden en toont de veerkracht en de moed van (joodse) mensen en laat op indringende wijze herleven wat door de oorlog en de tijd werd weggevaagd.