PERSBERICHT
Exloo, 18 december 2022
Nieuwe Spitwa(a)rk: hunebedden Exloo, christelijk onderwijs Valthermond, oorlogscriminaliteit 1e Wereldoorlog, winteravond en es en- veldwegen
Spitwa(a)rk begint met de twee hunebedden die Exloo rijk is, een in het Hunzebos en een ten noorden van Exloo, in het Staatsbos. Roel Sanders gaat in op de geschiedenis en ligging van de hunebedden.
Jakob Westendorp dook in de geschiedenis van het christelijk onderwijs in Valthermond. Hij vertelt over de totstandkoming van School 49 en School 87.
In de Eerste Wereldoorlog was er kleine criminaliteit aan de grens van onze gemeente, dus in het veengedeelte. Hoe dat ruim honderd jaar geleden ging, beschrijft Albert Eggens.
Van Harm Tiesing een oud verhaal met de titel Winteravond.
Misschien heeft u ze al gezien, de es- en veldnamenbordjes rond Exloo? Roelof Hoving schrijft over dit project.
In de rubriek Herkent u het nog? een fotokaart van smederij Van Gerner in Odoorn uit begin vorige eeuw.
In Jan Wierenga’s column Rondblik gaat het over de Valtherschans. Hij vertelt over de geschiedenis van deze aarden wal en Wierenga is een stuk historie weer tot leven gewekt
De Middenplaat is, met veel foto’s gewijd aan het 25-jarig jubileum van Carspel Oderen.
Uit de krant is een artikel uit 1953 over het dan komende eeuwfeest van 2e Exloërmond.
Op de voorplaat de woning aan de Valtherweg in Odoorn, nu van de familie Dekens, gefotografeerd in de jaren dertig van de vorige eeuw.
De hunebedden van Exloo
Exloo heeft twee hunebedden(D31 en D30). Een in het Hunzebos, zuidelijk van Exloo en een in het Staatsbos. Hunebed D31 heeft een merkwaardige geschiedenis ondergaan. Sanders schrijft ook over de ligging en over onderzoekers uit Engeland.
Christelijk onderwijs in de Valthermond
De behoefte aan bijzonder onderwijs in Valthermond ontstond eind 19e eeuw. In de veenkoloniën was het een lappendeken van kerkelijke gezindten. In Valthermond waren de gereformeerden (1891) en de orthodox hervormden (1898) de grootste. Zij wilden eigen scholen stichten. Het duurde tot 1916 voordat de eerste christelijke school hier startte
Oorlogscrisiscriminaliteit in de Eerste Wereldoorlog
In de Eerste Wereldoorlog was er schaarste en er waren diverse regels om levensmiddelen in ons land beschikbaar en betaalbaar te houden. Velen probeerden door ontduikingen extra geld te verdienen. Oorlogscrisiscriminaliteit kwam ook hier voor, bijvoorbeeld Dikbroeken, Vetstukken en andere delen van Valthermond.
Winteravond
Harm Tiesing neemt ons mee naar begin vorige eeuw en vertelt hoe een vreemdeling in oostelijk Drenthe werd geholpen. Het verhaal laat niet weten waar het zich afspeelde, maar het zou ook in ons kerspel kunnen zijn. Ze zochten hier een bestaan. Ze hadden verwacht met het binden van heidebezems en boenders de kost te kunnen verdienen. Het liep anders.
Es- en veldwegenborden rond Exloo
Het dorp Exloo en omgeving is sinds kort voorzien van 54 naambordjes bij 27 es- en veldwegen. De bordjes staan bij de zandwegen op de es en bij de veldwegen in het veen. U leest hoe dit project is gefinancierd en gerealiseerd.
Het wordt, indien gewenst, op verzoek toegezonden. Het blad is verkrijgbaar de Coöp in Odoorn, bibliotheek en het Vervenershuus in Valthermond, de bibliotheek Odoorn en boekhandel Boelens (Emmermeer).
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 (privé)
06-29560994
PERSBERICHT
Exloo, 28 oktober 2022
De boerhoorn wordt geblazen
Donderdagavond 10 november vertelt Albert Metselaar uit Hoogeveen voor de historische vereniging Carspel Oderen over de boerhoorn. Hij vertelt niet alleen, maar hij komt met een flinke hutkoffer vol met hoorns. Een lezing over de geschiedenis van de boerhoorn, de schepershoorn, bakkershoorn en de Bijbelse sjofar of bazuin.
Aanvang 20.00 uur in diner-café Bussemaker in Exloo.
Allerlei hoorns
Albert Metselaar uit Hoogeveen is zo ongeveer 40 jaar geleden begonnen met het onderzoek naar alle natuurhoorns die hij tegenkwam in oudheidskamers, musea en particuliere verzamelingen. Ook leerde hij een blazende hoorn te maken van een natuurlijke hoorn. In de praktijk combineert hij alles. Hij neemt allerlei hoorns mee en ze hebben allemaal met elkaar te maken. En soms ook weer niet. Waarover hij praat, heeft hij veelal ook bij zich. Zo gaat er een wereld open van beeld en geluid.
Op alles wordt geblazen.
Verwacht geen melodieuze muziek. We komen terecht in een wereld van klankcodes, die zo oud is als het oude testament en de hunebedden van Drenthe. Of zelfs nog ouder. Wilt u weten hoe u het best op een oeros kunt jagen? Dan moet u er bij zijn.
Leden en gezinsleden van de leden van de vereniging hebben gratis toegang en niet-leden kunnen de lezing bijwonen tegen een entree van € 5,00 per persoon.
Meer informatie:
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 of 06-29560994
PERSBERICHT
Exloo, 8 oktober 2022
Een Schricklijck Jaer
Donderdagavond 13 oktober vertelt Ineke den Hollander uit Coevorden over de oorlog van 1672, nu 350 jaar geleden. Deze woedde in het noordoostelijk deel van de Republiek. Overijssel en Drenthe, dus ook onze regio, zuchtten tijdens deze oorlog, die twee jaar duurt, onder het juk van de bisschoppen van Keulen en Münster, bondgenoten van koning Lodewijk XIV van Frankrijk. Aanvang 20.00 uur in het Dorshuis in Valthe.
De oorlog begint in juni als het enorme Franse leger ons land binnenvalt en de bisschoppen zich daarbij aansluiten. Na hun triomftocht langs de Overijsselse vestingsteden, die als rijpe appels in handen van de bisschoppen vallen, volgt begin juli de aanval op Coevorden. Ook die ‘onneembare’ vesting valt binnen tien dagen.
Een spannend verhaal
Maar dan keert het tij voor de bisschoppen. De stad Groningen houdt stand, ondanks de enorme bommenregen van de bisschop van Münster, die juist bij dat beleg zijn bijnaam ‘Bomben Berend’ opdoet. Aan het einde van het jaar 1672 volgt de herovering van Coevorden, een spannend verhaal dat de geschiedenis ingaat als ‘De verrassing van Coevorden’.
Daarmee is de oorlog in de noordelijke gebieden nog lang niet ten einde. De bisschop van Münster heeft meer pijlen op zijn boog waardoor Coevorden in de zomer van 1673 in een benarde situatie terecht komt. En als dan eindelijk alle vijandelijke legers zijn vertrokken, moet het land weer opgebouwd worden. Maar of dat van een leien dakje gaat…
Het boek De oorlog van 1672 in het noordoosten van de Republiek, geschreven door Ineke den Hollander is dit jaar uitgekomen in het kader van de 350-jarige herdenking van het Rampjaar 1672.
Leden en gezinsleden van de leden van de vereniging hebben gratis toegang en niet-leden kunnen de lezing bijwonen tegen een entree van € 5,00 per persoon.
Meer informatie:
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 of 06-29560994
PERSBERICHT
Exloo, 30 september 2022
Verzamelmarkt gaat niet door!
De Historische vereniging Carspel Oderen bestaat op 2 oktober 25 jaar. Op 1 oktober was er voor de leden een feestelijk jubileummiddag.
De geplande verzamelaarsmarkt op zaterdag 8 oktober Oderen verzamel(d)t is helaas afgelast!
De markt zou rondom of in Tractor- en werktuigenmuseum Jan Drenthe in Valthermond zijn. Voor de verzamelmarkt was gehoopt op tussen de 10 en 15 kramen, maar er is te weinig belangstelling.
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 (privé)
06-29560994
PERSBERICHT 
Exloo, 10 september 2022
Verzamelmarkt: Oderen verzamel(d)t
De Historische vereniging Carspel Oderen bestaat op 2 oktober 25 jaar. Het jubileum wordt voor leden met een gevarieerd programma op zaterdagmiddag 1 oktober in Het Dorpshuis in Valthe gevierd. Een week later is er op zaterdag 8 oktober een verzamelaarsmarkt van 13.00 tot 17.00 uur rondom of in Tractor- en werktuigenmuseum Jan Drenthe in Valthermond. Komt u ook kijken?
Wie doet mee?
Voor die markt roepen wij onder de titel Oderen verzamel(d)t inwoners van de voormalige gemeente Odoorn op om hun verzameling te laten zien. U hoeft geen lid te zijn. Laat uw verzameling zien: sigarenbandjes, autootjes, speldjes, huisjes, treinen, bierglazen, enzovoort. Misschien is het ook mogelijk om uw verzameling aan te vullen.
Iedereen is van harte welkom om deze middag te kijken welke verzamelingen er in onze voormalige gemeente zijn. Elke verzameling is welkom, mits het in/op een kraam past.
Meedoen?
Als u mee wilt doen, dan z.s.m. aanmelden bij jan@geertswarenhuis.nl of 0591-549515. In ieder geval voor zaterdag 1 oktober!
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 (privé)
06-29560994
PERSBERICHT
Exloo, 1 september 2022
Nieuwe Spitwa(a)rk! Bekend logement in Valthermond, Valthe rond 1900, Opgraving hunebed D34 en Old Oring op riem
Spitwa(a)rk begint met een artikel van Jan Burema. Hij verdiepte zich in de geschiedenis van een bekend logement in Valthermond dat in 1900 bekend stond als hotel P.J. Smit.
Bij het hunebed D34 in Valthe is onlangs onderzoek gedaan. Roel Sanders schreef over dit hunebed en over deze en eerdere opgravingen.
De geschiedenis van Valthe wordt weer voor het voetlicht gebracht in een nieuwe aflevering van Valthe rond 1900.
In een gedicht (in dialect) een jaarrond allerlei activiteiten benoemd die vroeger in Oring werden gehouden.
De Middenplaat is een tekening van de boerderij aan de Badhuisweg in Exloo (± 1910), gemaakt door Johanna Elizabeth Metelerkamp.
In Oderen verandert gaan we naar de Boermabrug in Odoornerveen.
In Jan Wierenga’s column Rondblik komt het hunebed in Valthe ook aan de orde. Volgens hem schuilt er in ieder mens wel iets van een schatgraver.
In de rubriek Herkent u het nog? een ansichtkaart van de Melkweg in Klijndijk uit de jaren zeventig van de vorige eeuw.
Uit de krant is een artikel uit 1953 over het dan komende eeuwfeest van 2e Exloërmond.
Op de voorplaat café Deiman begin vorig eeuw.
Een bekend logement in Valthermond
In de eerste helft van de 20e eeuw waren kende Valthermond bekende uitspanningen. Vóór in de Valthermond, waar de Kavelingen zich splitst in het Noorder- en het Zuiderdiep, bevond zich bijna een eeuw lang het logement dat in 1900 bekend stond als hotel P.J. Smit. Een mooi stukje spitten in de Valthermondse geschiedenis met veel mooie illustraties en foto’s.
Valthe rond 1900 (deel 4)
De geschiedenis van Valthe wordt weer voor het voetlicht gebracht in een nieuwe aflevering van Valthe rond 1900. Herinneringen van Gradus Kuipers aan neijaorsvisites, spienstertied, vertier, naoberhulp en heideontginning.
Opgraving bij hunebed D34
Professor Daan Raemaekers verrichtte deze zomer met studenten van de Rijks Universiteit Groningen opgravingen bij het hunebed D34 bij Valthe. Een artikel daarover, over dit hunebed en eerdere opgravingen. D34 werd voor het eerst genoemd in 1818 en in 1869 gedeeltelijk vernield.
Old Oring op riem
Van een onbekende dichter plaatsen we een gedicht over het dorp Odoorn In het dialect worden een jaarrond allerlei activiteiten benoemd die in Oring werden gehouden. Het artikel is verlevendigd met een aantal oude foto’s.
Het wordt, indien gewenst, op verzoek toegezonden. Het blad is verkrijgbaar de Coöp in Odoorn, bibliotheek en het Vervenershuus in Valthermond, de bibliotheek Odoorn en boekhandel Boelens (Emmermeer).
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 (privé)
06-29560994
PERSBERICHT
Exloo, 17 juni 2022
Nieuwe Spitwa(a)rk; Stolpersteine, veenkoning en waternimf, twee families Tewis en moord op Bareld Komduur
Spitwa(a)rk begint met een artikel van Jan Ottens met veel foto’s over de bijeenkomst toen de vijf Stolpersteine in april in Valthermond voor het huis van de Joodse familie Lezer zijn gelegd.
Jacob Westendorp uit Ter Apel neemt ons mee in een griezelig sprookje over de veenkoning en de waternimf in het veen. Het is ook vaak opgevoerd op feestelijke ouderavonden: ook in Valthermond.
Geert van Rossum Hzn. heeft een artikel nagelaten over twee aan elkaar verwante families Tewis in Exloo.
Geert Komduur uit Emmen schreef over een ver familielid Bareld Komduur uit Valthe, die in 1923 Ter Apel op verschrikkelijke wijze werd vermoord.
Op de voorplaat staat een foto van rond 1913 van de familie Haandrikman uit Exloo.
Oderen verandert gaat over de locatie Geerts Warenhuis. We lezen wat daar eerder heeft gestaan en dat deze zogenoemde galanteriewinkel binnenkort sluit.
Op de Middenplaat aandacht voor camping ’t Vlintenholt met foto’s uit de jaren zestig.
Jan Wierenga geeft in Rondblik zijn bespiegelingen over de komst van de wolf in Drenthe en lezen wat men vroeger deed als men een wolf ontdekte.
Uit de krant gaat over het afscheid (1991)van de koster van het kerkje in 1e Exloërmond, Jan Woering. In Herkent u het twee groepsfoto’s: een groep uit Klijndijk met in het midden Bertus Kienecker en een foto van de reisclub van de Fabrieksstraat in Exloo.
Vijf Stolpersteine
In dit artikel is een foto-impressie van de bijeenkomst en de steenlegging. Oud-inwoners vertellen hun herinneringen over de familie Lezer. Jan Ottens heeft die die herinneringen en ander achtergrondinformatie over deze familie, die in 1942 is afgevoerd naar Westerbork en vervolgens naar de vernietigingskampen, opgeschreven.
Veenkoning en waternimf
Het Bourtangerveenmoeras was een hoogveencomplex dat zich uitstrekte tussen de Hondsrug en de rivier de Eems in Duitsland. Over dit mystieke gebied doen verhalen en sagen de ronde. In dit verhaal staat wat er met een jager gebeurde en wat de waternimfen deden en ook over de natuurlijke vijanden van deze nimfen: koning Turvan, koningin Stobbina en prins Lok. Zij trachten steeds het onheil dat de waternimfen willen aanrichten te verijdelen.
Twee aan elkaar verwante familie Tewis in Exloo
In Exloo is Tewis een bekende naam. De oorsprong van de families en de opeenvolgende generaties, hun herkomst en de panden waar ze hebben gewoond is uitgezocht. Van deze boerderijen zijn mooie foto’s opgenomen.
Bareld Komduur vermoord in 1923
Bareld kwam in contact met ene Pieter de Bruin uit de Barnflair bij Ter-Apel, die hem een lucratieve baan voorspiegelde. Hij vertelde dat hij uit Duitsland gesmokkelde manufacturen voor een zacht prijsje wist te regelen. Bareld kon die verkopen. Een daarvoor getekende schuldbekentenis leidde tot een verschrikkelijk moord.
Het wordt, indien gewenst, op verzoek toegezonden. Het blad is verkrijgbaar bij Warenhuis Geerts in Exloo, bibliotheek en het Vervenershuus in Valthermond, de bibliotheek Odoorn en boekhandel Boelens (Emmermeer).
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 (privé)
06-29560994
PERSBERICHT
Exloo, 3 april 2022
STOLPERSTEINE IN VALTHERMOND
Op woensdag 13 april om 10.00 uur worden in Valthermond voor de voormalige woning van de Joodse slager Daniel Lezer (naast Kerk 11) in het voetpad aan het Zuiderdiep vijf zogenoemde struikelstenen gelegd. In 2020 zou de Duitse kunstenaar Gunter Demnig deze stenen zelf leggen. Door de coronapandemie kon dat toen niet doorgaan. Deze morgen reiken Steven Boels uit Exloo, een leerling van obs De Aanloop, een leerling van cbs Rehoboth, burgemeester Jan Seton en Ria Meijer-Schmaal uit Musselkanaal Stolpersteine de stenen aan en vervolgens worden ze gelegd. De moeder van Ria Meijer (zie foto) was indertijd dienstmeisje bij de familie Lezer.
De groepen 7 en 8 van de basisscholen De Aanloop en Rehoboth zijn bij deze steenlegging aanwezig. Dit gebeurt op initiatief van Valthermond.nu, de Stichting Cultuurhistorische waarden in de Drentse Veenkoloniën en de HV Carspel Oderen. De gemeente Borger-Odoorn heeft subsidie beschikbaar gesteld.
Familie Lezer
Daniël Lezer woonde met zijn vrouw Hendelina Bloemendal en hun drie jonge kinderen aan het Zuiderdiep 506 in Valthermond naast de Nederlands Hervormde Kerk11. Daniël (44) werd vermoord op 31 december 1944 in Midden Europa. Zijn tweede vrouw Hendelina Bloemendal (34) en dochtertjes Jozefiena Elsien (7) en Telsiena Richel (6) en zoontje Jozef (3) op 15 oktober 1942 in Auschwitz.
Bijzondere verhalen
De bijeenkomst start met een kort woord van burgemeester Jan Seton. Na het leggen van de stenen en het gedicht van en door Jan Ottens is er een kort programma in Kerk 11 voor de kinderen en genodigden.
Dan vertelt Jan Ottens over het gezin Lezer. Henriët Kamies vertelt hoe haar toen nog ongetrouwde oma Berendina Slinger van dokter Boeke het verzoek kreeg om te doen alsof ze zwanger was om zo het kind van de joodse Herta Rotschild, na de bevalling, als haar kind te nemen en op te voeden. Vanaf dat ze de vraag kreeg, deed ze of ze zwanger was. De omgeving wist niet anders, dan dat Berendina Slinger zou bevallen van een buitenechtelijk kind.
Gunter Demnig
Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme. Demnig brengt deze gedenktekens veelal zelf aan in het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze Stolpersteine herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova’s getuigen en gehandicapten. Hoe Demnig aan de naam Stolpersteine is gekomen weet hij zelf niet meer, maar hij citeert met instemming een scholier “Man fällt nicht über die Stolpersteine, du stolperst mit dem Kopf und dem Herzen" (men valt niet over de Stolpersteine, je struikelt met je hoofd en je hart). De stenen zijn van beton. Op de kop van 10 x 10 cm zit een messing plaatje van die grootte, waarin de naam, geboortejaar, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden zijn aangebracht.
Op de foto (1938) zien we Ida Grooten (dienstmeisje), Telsiena en Jozefien Lezer. Ida (1912-1995) trouwde op 18 december 1940 met schoenmaker Eltjo Schmaal (1910-1994) en ze woonden voor in de Valthermond. (Collectie Ria Meijer-Schmaal-Musselkanaal)
De woning van Daniël en zijn vrouw Hendelina Bloemendal en hun drie jonge kinderen stond naast de Nederlands Hervormde Kerk 11. Hier een foto van Kerk 11 uit 1902 met daarnaast het pand waar de familie Lezer woonde (Foto Jan Ottens).
Programma 13 april:
10.00 uur:
Welkomstwoord Helien Tuin
Korte toespraak burgemeester Jan Seton
10.05 uur:
Aanreiken en leggen van de vijf Stolpersteine
Gedicht door Jan Ottens
Daarna naar de kerk
10.30 uur:
Korte pauze in de kerk met koffie, thee en sapjes
10.40 uur:
Kort verhaal van Jan Ottens over de familie Lezer
Kort verhaal van Henriët Kamies over haar oma Berendina Slinger
11.30 uur:
Afsluiting Helien Tuin en bloemen voor Ria Meijer-Schmaal en Alberta Kalden-Schmaal, de dochters van Ida Grooten
Meer informatie:
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 of 06-29560994
PERSBERICHT
Exloo, 10 maart 2022
SPITWA(A)RK OVER VOEDSELVOORZIENING IN DE EERSTE WERELDOORLOG, PIETER DRENTH (OL PIETER) EN DE KANO’S VAN PESSE, ODOORN EN JEMGUM
Wederom een extra dikke uitgave in kleur, die begint met een lang artikel van Albert Eggens over de voedselvoorziening in de gemeente Odoorn tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Johan Withaar schrijft over Pieter Drenth uit Valthe, beter bekend als Ol Pieter en zijn rol bij zijn rol bij het onderduikershol met joden in Valthe.
Roel Sanders verlet over welke relatie er is tussen de wereldberoemde kano van Pesse en de gemeente Odoorn.
In Rondblik schrijft Jan Wierenga over de kunst van het bezetten. Als in de 19e eeuw huismiddeltjes niet hielpen, richtte men zich op alternatieve geneeskunde en kwakzalverij. Met een breed scala aan kwalen en aandoeningen kon je terecht bij bezetters en andere wonderdoeners.
De Middenpagina laat ons vier geplaatste panelen op locatie zien waar in de Tweede Wereldoorlog in onze kerspel vliegtuigen crashten.
In Herkent u het nog een prachtige foto over slagerij Levinga uit 2e Exloërmond.
Wie herkent de personen die met hun koeien poseren in de slachterij?
In Oderen verandert staat een fotoreportage over de panden op Hoofdstraat 33, 35 en 39. Wie weet meer over deze panden?
In Uit de krant een artikel van 1973, met de titel Lof voor zwembadcomité in Valthermond., over de opening van het zwembad De Zwaoi. Een opening die werd verricht door mr. K.H. Gaarlandt, commissaris van de koningin.
Op voorplaat poseren de Schaopendansers (foto tussen 1977-1982) in het voormalige Bebinghehoes.
De voedselvoorziening in de gemeente Odoorn tijdens de Eerste Wereldoorlog
Eggens bespreekt hoe de overheidsmaatregelen tijdens de Eerste Wereldoorlog het boerenbedrijf hebben getroffen en welke gevolgen dat kreeg voor de levensmiddelenvoorziening in de gemeente Odoorn. Hoewel Odoorn niet direct aan Duitsland grensde en daardoor pas later in staat van beleg was verklaard, waren de gevolgen van het uitbreken van de oorlog duidelijk merkbaar. Aanvankelijk leek de boerenbevolking te profiteren van de stijgende prijzen, maar boeren moesten zich houden aan allerlei restricties, terwijl nieuwe oogsten door de stagnerende aanvoer van kunstmest al bij voorbaat dreigden tegen te vallen.
Pieter Drenth (Ol Pieter)
Withaar schrijft dat Pieter Drenth, alias Ol Pieter, een discutabele rol speelde in de veiligheid van de 16 joodse onderduikers, die dankzij de Zefat-groep in het nu bekende onderduikershol in het bos bij Valthe verbleven. Ook lezen we over het onderzoek, zijn woning en leven en over zijn schatzoekerij (vervalserij).
De kano’s van Pesse, Odoorn en Jemgum
Op de omslag van de laatste Nieuwe Drentse Volksalmanak staat een afbeelding op de een vrolijk lachende man in een kano. Deze kano een replica van de beroemde Pesser kano werd gemaakt van een grove den uit het bos bij Odoorn. Waarom deze boom en hoe de kano is gemaakt, blijkt in dit artikel.
Het wordt, indien gewenst, op verzoek toegezonden. Het blad is verkrijgbaar bij Warenhuis Geerts in Exloo, bibliotheek en het Vervenershuus in Valthermond, de bibliotheek Odoorn en boekhandel Boelens (Emmermeer).
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 (privé)
06-29560994
PERSBERICHT
Exloo, 1 maart 2022
PAUL BROOD BRENGT GESCHIEDENIS TOT LEVEN MET KAARTEN
Op donderdag 17 maart houdt Paul Brood in Ons Dorpshuis in Valthe een lezing over het project Historische Atlas NL. Deze atlas brengt het verleden in beeld. Er zijn drie verschenen: De ware schaal van Nederland in 2020, Hoe Nederland zichzelf bijeen heeft geraapt (2019), de streekatlas De ware schaal van Nederland (2020) en de historische stadsatlas. Nederland stedenland, 2021. Aan de hand van de vaak prachtige (manuscript)kaarten laat Brood zien hoe de kaarten de geschiedenis vertellen, met daarbij vooral aandacht voor Drenthe. Samen met Martin Berendse is hij samensteller van de reeks Historische atlas NL (uitgeverij WBOOKS in Zwolle). De lezing begint om 20.00 uur.
Oude kaarten kijken
Mensen kijken graag naar oude kaarten. Dat blijkt uit de grote belangstelling voor atlassen. Historische kaarten zijn een mooie aanleiding om door onze geschiedenis te wandelen. Daarbij kijkt Brood niet alleen naar de gedrukte kaarten. Verrassend zijn ook de vele, nauwelijks bekende, manuscriptkaarten die vroeger zijn gemaakt. Deen Met een historische atlas kan je meer inzicht in onze geschiedenis krijgen. Waren er nu 17, 7, 10, 11 of 12 provincies?
Waarom?
Waarom zijn er Nederland zoveel steden en streken? Wat is eigenlijk een stad?
Zijn Coevorden, Meppel, Assen Drentse steden? En Emmen en Hoogeveen niet? Met oude kaarten en documenten ontdekken we dat de meeste streken hun oorsprong vinden in de middeleeuwen. Daarom noemen sommige Hollanders zich Waterlander en sommige Brabanders zich Kempenaar. Waarom is het mooi om fan van De Graafschap of FC Twente te zijn en waarom er klei- en woudfriezen zijn? En waarom geen enkele bestuurlijke vernieuwer om onze oude landstreken heen kan.
Dr. Paul Brood is rechtshistoricus. Voor zijn pensionering was hij werkzaam als archivaris in Drenthe en Groningen en daarna lange tijd bij het Nationaal Archief in Den Haag.
Corona-maatregelen?
Voor het bijwonen van de lezing houden wij ons aan de geldende coronamaatregelen (aantal, wel of geen mondkapje, coronatoegangsbewijs).
Leden en gezinsleden van de leden van de vereniging hebben gratis toegang en niet-leden kunnen de lezing bijwonen tegen een entree van € 5,00 per persoon.
Meer informatie:
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 of 06-29560994
BEVRIJDINGSLEZING: TERUG NAAR DRENTHE
Dinsdag 5 april komt Pauline Broekema, schrijfster en oud-verslaggeefster van het NOS-journaal, naar Exloo. In haar lezing, die in 2020 vanwege coronamaatregelen niet door kon gaan, vertelt zij over haar journalistieke carrière, maar vooral over haar schrijverschap. Het accent deze avond ligt op haar boek Het uiterste der zee, dat in het noorden van ons land speelt. De lezing wordt samen met de bibliotheek van Odoorn georganiseerd. Aanvang 20.00 uur in diner-café Bussemaker in Exloo.
Pauline Broekema (1954) werd geboren in de stad Groningen. Ze groeide op in een huis vol boeken. Een opvoeding in de traditie ’Onderzoekt alles en behoudt het goede, legde de basis voor een brede belangstelling. “Ik wil nog alles weten.”
Ze werkte 34 jaar als redacteur-verslaggever bij het NOS-Journaal. In 2018 stopte ze bij de NOS. Haar journalistieke carrière begon in Drenthe. “Ik begon in Drenthe. Bij de Meppeler Courant (Boom Pers). Daarna bij het Noordhollands dagblad en Hier en Nu radio (NCRV). Veel van wat ik daar leerde breng ik nog altijd in praktijk.” Vandaar de titel Terug naar Drenthe.
Foto: Merlijn Doomernik
Van journalist naar schrijver
Ze wilde meer ruimte voor het schrijven. Ze schreef onder meer Benjamin een verzwegen dood (2001) en de veel geprezen kroniek over haar familie Het Boschhuis (2014).
In haar voorlaatste boek, Het uiterste der zee (2018), beschrijft ze de geschiedenis van twee joodse families uit Groningen en Friesland. Uitgebreid onderzoek ligt steeds aan de basis van haar werk. Het boek vertelt het verhaal van twee hoofpersonen Mies Nieweg en haar dochtertje Sara, die gescheiden van elkaar in onderduik de oorlog overleven. Het is ook het verhaal van stille helden, die met gevaar voor eigen leven een ander helpen zonder zich daar op voor te staan. En wat ze met haar televisiewerk deed geldt ook voor het schrijven: “Ik wil mijn publiek laten meeleven en meevoelen.” In 2013 sprak ze in de Nieuwe Kerk in Amsterdam de rede uit, voorafgaand aan de Nationale Dodenherdenking.
Tweede Wereldoorlog terugkerend thema
Dat de Tweede Wereldoorlog in haar werk een terugkerend thema is heeft deels te maken, denkt Pauline, met haar achtergrond. De familie van moederskant zat in het verzet, haar oom Pieter werd in 1944 door de bezetter vermoord. “Als ik bij mijn grootouders in Het Boschhuis logeerde dan was de oorlog altijd aanwezig. Die liep als een scheidslijn door hun bestaan. Voor de bezetting was het leven goed geweest. Daarna werd het nooit meer zoals het was.”
Pauline vertelt wat er komt kijken bij het schrijven van een boek. Het onderzoek dat er aan vooraf gaat en het schrijven zelf. Maar ook zal ze vertellen over Het Boschhuis, de kroniek van haar familie (2015). Tevens gaat ze in op haar werk als journalist.
‘De titel van de lezing “Terug naar Drenthe,’ zegt ze “refereert ook aan gelukkige herinneringen uit mijn jeugd. Ik ben geboren in de stad Groningen en we gingen vaak naar Drenthe. Naar het bos, de heide van Dwingeloo, lange wandelingen maken, pannenkoeken eten. Odoorn en omstreken brengen beelden terug van heerlijke vakanties, eindeloze fietstochten en schoolreisjes. Drenthe was vaak de bestemming. En de zon scheen altijd.”
Corona-maatregelen?
Voor het bijwonen van de lezing houden wij ons aan de geldende coronamaatregelen (aantal, wel of geen mondkapje, coronatoegangsbewijs).
Leden en gezinsleden van de vereniging en leden van de bibliotheek hebben gratis toegang en niet-leden kunnen de lezing bijwonen tegen een entree van € 5,00 per persoon.
Leden en gezinsleden van de leden van de vereniging hebben gratis toegang en niet-leden kunnen de lezing bijwonen tegen een entree van € 5,00 per persoon.
Meer informatie:
Roelof Hoving
Tel: 0591-549268 of 06-29560994