PERSBERICHT
Exloo, 18 december 2015
SPITWA(A)RK OVER PATRIOTTEN, BELGISCHE VLUCHTELINGEN EN SEMSLINIE
De laatste Spitwa(a)rk van 2015 kent veel variatie. Spitwa(a)rk opent met een artikel van Gerben Dijkstra over De patriotten in het kerspel Odoorn met daarin de politieke strubbelingen van patriotten tegenover prinsgezindten.
Geert van Rossum Hzn. verhaalt over Belgische vluchtelingen.
In De Semslinie licht Jacob Westendorp de totstandkoming van de scheidlijn toe, nu 400 jaar geleden.
In Rondblik schrijft Jan Wierenga over Hoesholdplaanken.
In Oderen verandert gaat het over Exloo: een fraai beeld uit 1929 van een deel van de Hoofdstraat.
Uit de krant gaat over de roep om een nieuw voetbalveld in Odoorn.
In Herkent u het nog? wordt gevraagd naar namen van een foto uit 1919 van het koor De Lofstem voor de Baptistenkerk in 2e Exloërmond.
De Middenplaat is een tafereel uit Valthe uit 1928. Het gaat om Jan Vrielink met zijn vrouw Henderkien bij het open vuur in de huiskamer.
Patriotten in het kerspel Odoorn
In de jaren ’80 van de 18e eeuw waren er politieke strubbelingen tussen patriotten en prinsgezindten. Dat raakte ook het kerspel Oderen. De predikanten – ook die van Odoorn – mengde zich, evenals burgers, in het geschil. In het volgende nummer het tweede deel.
Belgische vluchtelingen
Veel Belgen ontvluchtten hun land tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze zochten tijdelijk een veilig land en kwamen in ons land terecht. Er is in de loop der jaren blijkbaar weinig veranderd. Ze kwamen per trein aan in Exloo en tot in de naoorlogse jaren kende Exloo nog Belgische vluchteling.
De Semslinie
Het is dit jaar (2015) precies 400 jaar geleden dat na veel conflicten, de scheidslijn tussen Groningen en Drenthe, door het Boertangerveenmoeras werd vastgelegd. Dit was binnen het kerspel Oderen vooral voor de Valtherboermarke van groot belang. Aan de realisatie gingen veel politieke conflicten vooraf.
PERSBERICHT
Exloo, 1 oktober 2015
SPITWA(A)RK MET HISTORIE UIT BIJNA ALLE DORPEN
Het nieuwe nummer van Spitwa(a)rk is uit. Spitwa(a)rk begint met de familie Smit uit Exloo, door Geert van Rossum Hzn. Henk van der Veen schreef een artikel over (offer)veentjes rondom Klijndijk.
Albert J. Mantingh schrijft dat hunebedden lijken beschermden tegen de wolven en beren.
Wim Oosting dook in het verleden van de Odoorner voetbalverenigingen.
In Uit de krant gaat het over de zorgen over de leefbaarheid van Klijndijk in 1967.
In Rondblik schrijft Jan Wierenga over blokgooien en gedichten In Odoorn.
Op de Middenplaat staat een groep inwoners uit 1e Exloërmond tijdens de landbouwtentoonstelling in 1934.
In Oderen verandert een mooie foto van het in 1974 verdwenen café Germs in 1e Exloërmond. In Herkent u het nog? wordt gevraagd naar namen van een schoolfoto uit Klijndijk. Op de voorpagina het woonhuis een winkelpand aan de Exloërweg van de familie Grootjans.
De familie Smit in Exloo
Het eerste artikel gaat over de familie Smit uit Exloo. Een familie met Duitse wortels. De bekendste telg uit deze familie is Jan Smit, gemeentesecretaris van de voormalige gemeente Odoorn. Hij was 49 jaar in gemeentedienst. Hij was bijna een halve eeuw werkzaam in het gemeentehuis. Een verhaal met een aantal niet eerder gepubliceerde foto’s.
Offerveente bij Klijndijk
Klijndijk is van oudsher, net als veel andere plaatsen in Drenthe, omringd geweest door tal van zogenoemde veentjes. Dit zijn in veel gevallen gletsjerkuilen (pingo’s), die zijn ontstaan tijdens de laatste ijstijd. Kapper Jan Zoer uit Odoorn heeft rondom Klijndijk veel veldwerk verricht.
Hunebedden, bescherming tegen wolven en beren
In dit artikel staat dat de bouw van hunebedden 5000 jaar geleden een logisch en zeer afdoend middel was om de lijken tegen de wolven en beren te beschermen.
Voetbalgeschiedenis in de gemeente Odoorn
Wim Oosting dook in het verleden van de voetbalverenigingen in onze gemeente Odoorn. Veel oude (en huidige) namen van voetbalclubs, komen voorbij. In Odoorn OVC, in Valthermond VVV, WMK, MVK, DVV, Valthermondse Boys, in Valthe De Volharding, in 2e Exloërmond De Hunze en in Exloo was het altijd Hunso.
PERSBERICHT
Exloo, 23 juni 2015
GERHARD GROOTJANS, HUNEBEDDEN, LANDARBEIDERSWET, GENEALOGIE FAMILIE VAN ROSSUM
Spitwa(a)rk begint met een herinnering aan de Odoorner postbesteller Gerhard Grootjans, geschreven door zijn inmiddels overleden dochter Geertje Grootjans. Roel Sanders vertelt over de bestaande en verdwenen hunebedden in de voormalige gemeente Odoorn. Van de hand van Jacob Westendorp is er een artikel over de landarbeiders rond 1920. Roelof Hoving schreef een in memoriam over Geert van Rossum Hzn. en als eerbetoon is er van deze veelschrijver de genealogie van zijn familie geplaatst. Uit de krant besteedt aandacht aan de opening van de in 1962 vernieuwde christelijke school in 2e Exloërmond. Rondblik van Jan Wierenga gaat over hupholt en nog wat. De middenplaat laat de belangstelling zien toen koningin Wilhelmina en prins Hendrik na de grote veenbrand in Valthermond op bezoek kwamen.
In Oderen verandert een gedicht over de vooruitgang in het begin van de 20e eeuw: de trein. Herkent u het nog? gaat over Klijndijk. Op de voorpagina het woonhuis een winkelpand uit 2e Exloërmond van K. Schippers uit begin vorige eeuw.
Een herinnering aan Gerhard Grootjans
Geertje Grootjans schreef herinneringen op over haar grootvader Gerhard Grootjans, postbesteller, verzekeringsagent en bijenhouder uit Odoorn. Kleinzoon Martin Hiemink zorgde voor prachtige oude foto’s. Gerhard Grootjans werd in 1896 ingeschreven in de gemeente Odoorn en dat jaar aangesteld als postbesteller bij de Post- en Telegraafdienst in kantoor Odoorn.
Bestaande en verdwenen hunebedden in de voormalige gemeente Odoorn
De tijd waarin het Trechterbekervolk leefde wordt Nieuwe Steentijd genoemd en ligt zo’n 5000 jaar achter ons. Van alle hunebedden die er ooit zijn geweest, is er een aantal verdwenen. De schatting is dat de helft de tijd niet heeft doorstaan. In onze omgeving rond Exloo, Odoorn en Valthe bevinden zich nog zeven hunebedden en zijn de plaatsen van zes verdwenen hunebedden bekend. Roel Sanders duikt voor ons in de hunebeddenhistorie.
De Landarbeiderswet
Landarbeiders vormden zo rond 1920 een zeer belangrijke bevolkingsgroep in de Valthermond, schrijft Jacob Westendorp. Door de forse toename van de dalgrond breidde de groep landarbeiders zich steeds meer uit. Deze mensen zaten door verschillende omstandigheden nogal in de verdrukking, waarbij vooral de lage lonen de grootste zorgen baarden. De Landarbeiderswet hielp de zorgen enigszins verminderen.
Een verhalenverteller is niet meer.
Op 9 april overleed oud-Exloër Geert van Rossum Hzn. Hij schreef veel artikelen voor Spitwa(a)rk. Dankzij Geerts onvermoeibare zoektocht naar de geschiedenis van Exloo is er veel historie boven water gekomen. Hij schreef zo’n dertig artikelen over burgemeesters, dokters, predikanten, bijzonderheden, middenstanders, schaapherders en bakkers . Meestal ging het over Exloo, soms over Odoorn, maar altijd over mensen.
Genealogie familie Van Rossum
De familie van Rossum komt van oorsprong uit Brabant. Later trokken nazaten naar het noorden van ons land. Uiteindelijk belandde zijn grootvader in Exloo als bakker-caféhouder-kruidenier. Ook Geerts vader was bakker in Exloo en Geert volgde hem na de oorlog op.
PERSBERICHT
Exloo, 26 maart 2015
VERHALEN UIT DE TWEEDE WERELDOORLOG, OVER DE BEVRIJDING EN DE PERIODE ERNA
Op 11 april 1945 werd de gemeente Odoorn bevrijd. Daarom in de nieuwste Spitwa(a)rk weer verhalen uit de Tweede Wereldoorlog en de periode daarna.
Het nummer begint met oproep om meer informatie over het treinverkeer in de oorlog in ons kerspel. Daarna een artikel van Johan Withaar, een verhaal over Bep Carla Meiboom, een van de onderduikers, die werd gered door Albertus Zefat. Zij overleed vorig jaar.
Wim Oosting schreef een artikel over het arbeidskamp in de Staatsbossen bij Odoorn, De Hertenkei. Max Douwes heeft een bijzonder verhaal nagelaten over zijn vrouw. Marchinus Elting schreef als eerbetoon aan dappere Exloërs een gedicht over joden die 1000 dagen verborgen waren. Roelof Hoving vond de instructie over de distributiedienst in de voormalige gemeente Odoorn, opgesteld door NSB-burgemeester Hendrik Bruininga. Een bijzondere document met daarbij een achtergrondartikel over de distributiedienst in Nederland.
Rondblik van Jan Wierenga gaat over het in 1990 verschenen boek Oorlogssporen.
Bep Carla Meiboom, een van de opgejaagden
In 2012 verscheen de uitgebreide versie van het boek De Opgejaagden. In het oorspronkelijke boek beschreef Ab van Dien zijn herinneringen als joodse onderduiker in het Valtherbos. Na onderzoek is door Johan Withaar een hoofdstuk toegevoegd. In dit artikel maken we kennis met Bep Carla Meiboom. Zij overleed vorig jaar. In het boek wordt ze aangeduid met Bob, Bobbeltje, onze jongste en onze Benjamin. Van de zestien onderduikers was zij de laatst levende.
Bep Carla Meiboom, was een dochter van Meijer David Meiboom (1909-1943) en Sitta Speier (1907-1995). Haar vader werd in augustus 1942 ingeschreven in kamp Westerbork. Twee maanden later werd hij naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij in januari 1943 werd vermoord.
De Hertenkei
Waar nu camping Vlintenholt in de Staatsbossen bij Odoorn ligt, lag in de Tweede Wereldoorlog het arbeidskamp De Hertenkei. De naam werd gekozen omdat er een plas water in de buurt lag met een kei in het midden; reeën kwamen daar vaak drinken. In de vakken waar nu kan worden gekampeerd, stonden in de oorlog barakken voor Nederlanders die daar te werk waren gesteld door de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD) en in 1944 door Duitse soldaten. De laatsten moesten o.a. voor opslag van munitie zorgen. Wim Oosting schreef het artikel.
Instructie voor het personeel van de distributiedienst
In de oorlog hadden we de distributiedienst, waarbij allerlei voedingsmiddelen en goederen ‘op de bon’ waren. Ook na de Tweede Wereldoorlog was nog een aantal jaren distributie nodig van schaarse artikelen. Roelof Hoving schrijft om aan distributiebonnen te komen, men in het bezit moest zijn van een zogenoemde door de overheid verstrekte Distributie-stamkaart. Wanneer men de bonnen had verkregen, kon men op in de kranten aangekondigde tijden de winkel bezoeken om gerantsoeneerde producten te kopen.
Dartig jaor nao 1945
Dit niet eerder gepubliceerde verhaal ontstond dertig jaar na de oorlog en is van Max Douwes. Door een vreselijke opmerking op het feestje van zijn dochter met enkele klasgenoten in hun woning in Hilversum en de geschiedenis van zijn vrouw ontstond dit verhaal.
Oorlogssporen
In 1997 zijn in Exloo Grietje Zikken-Harms en haar kinderen Frederik, Berendina en Roelfina postuum onderscheiden met de Yad Vashem-medaille. Dit is de hoogste onderscheiding die de staat Israël toekent aan hen die in de oorlog joodse mensen uit handen van de bezetters wisten te houden. De Zikkens trokken zich het lot aan van de joodse familie Cohen. Joep Mittelmijer schreef hierover in het boek Oorlogssporen een artikel. Marchinus Elting schreef daarover het gedicht Oorlogssporen. Een eerbetoon aan dappere Exloërs.